با تبديل سلول‌هاي بنيادي به نورون‌هاي رابط حسي، اميد تازه اي در درمان از دست رفتن حس لامسه در افراد مبتلا به فلج پيدا شده است.
اين مطالعه اولين گام به سوي بازسازي عملكردي مجدد ستون فقرات آسيب ديده از طريق بازسازي اتصالات حسي كه باعث مي‌شود بيمار آسيب‌ديده‌ي محرك‌هاي خارجي را درك كند، است. درمانهاي جايگزين سلولي براي مشكلات عصبي از سلول‌هاي بنيادي جنيني انسان (hESC) يا سلول‌هاي بنيادي چند توان القا شده (hiPSC) استفاده مي‌كنند تا جايگزين سلول‌هاي آسيب ديده شوند. در زمينه‌ي نخاع، پيشرفت قابل توجهي در توليد نورون‌هاي حركتي مورد نياز براي بازيابي حركات هماهنگ در شرايط آزمايشگاه اتفاق افتاده است. با اين حال هنوز هيچ پروتكلي براي توليد نورون‌هاي رابط حسي در شرايط آزمايشگاه كه امكان درك محيط پيرامون را بدهد، ارائه نشده است. در اينجا مختصري در مورد نتيجه‌ي مطالعه‌اي در مورد توسعه يك پروتكل هدايت شده براي به دست آوردن نورون‌هاي رابط حسي هم براي استخراج hESCs و هم براي hiPSCs بحث مي‌شود. دو عامل مرتبط با رشد، اسيد رتينوئيك در تركيب با پروتئين مورفوژنتيك استخوان چهار، مي‌تواند براي توليد كلاس‌هاي مختلف نورون‌هاي رابط حسي استفاده شود. اين پروتكل، درمانهاي جايگزين سلولي براي ترميم ارتباطات حسي در بيماران را ممكن مي‌سازد.
حس لامسه
نورون‌هاي رابط حسي (اينترنورون‌هاي حسي)، سلول‌هايي كه حس لامسه را موجب مي شوند، به ما اجازه مي‌دهند كه جهان را از طريق تجربه‌هاي لمسي درك كنيم. در مورد فلج اين توانايي ممكن است از بين برود.
اين حس منحصربه‌فرد نه‌تنها تجربيات زندگي ما را مي‌سازد، بلكه به امنيت ما نيز كمك مي‌كند. اين چيزي است كه ما را قادر مي‌سازد تا خطر بالقوه‌ي چيزي مانند جسم داغ يا لبه تيز را حس كنيم. مطالعه‌ي جديدي كه به بررسي اين سلول‌ها مي‌پردازد، اميدوار است راهي براي بازگرداندن توانايي حسي به افرادي كه مبتلا به فلج هستند، پيدا كند. نتيجه‌ي مطالعه‌ي انجام شده در دانشگاه كاليفرنيا، كه در ژورنال Stem Cell Reports منتشر شده است، منحصربه‌فرد بود: پژوهشگران با موفقيت سلول‌هاي بنيادي انسان را به نورون‌هاي رابط حسي تبديل كردند. اين مطالعه در ادامه‌ي كار قبلي منتشر شده توسط باتلر و همكارانش انجام شد.
در مطالعه‌ي قبلي، باتلر و تيم او به بررسي اينكه چگونه برخي از پروتئين‌ها در توسعه نورون‌هاي رابط حسي در جنين‌هاي مرغ نقش دارند، پرداخته بودند. در آخرين مطالعه‌ي آنها، اصول و اطلاعات مطالعه قبلي، در مورد سلول‌هاي بنيادي انسان به كار برده شد.
اين تيم به سلول‌هاي بنيادي جنيني انسان پروتئين‌هاي سازنده ساختار استخوان را به اضافه‌ي يك ملكول سيگنال دهنده اضافه كردند. اين تركيب، دو نوع متفاوت از نورون‌هاي رابط حسي را ايجاد كرد: اينترنورون‌هاي حسي dl1 كه در تعيين محلي از بدن كه در معرض عامل بيروني قرار گرفته است، نقش دارند و اينترنورون‌هاي حسي dl3 كه به ما توانايي احساس فشار را مي‌دهند.
نورون‌هاي حاصل از سلول‌هاي بنيادي جنيني انسان (سبز) با هسته‌هاي آبي رنگ. تصوير هر طرف نشان دهنده‌ي تركيب متفاوتي از سلول‌هاي بنيادي در حال ساخت نورون‌هاي حسي است.
بازگرداندن حس لامسه
تيم پژوهشي همچنين دريافتند كه مي‌توانند مخلوط نورون‌هاي رابط حسي را با اضافه كردن مولكول‌هاي سيگنال‌دهنده به سلول‌هاي بنيادي چند توان القاشده، توليد كنند. سلول‌هاي بنيادي چند توان القاشده از سلول‌هاي خود بيمار ساخته مي‌شوند و سپس مجددا در جهت اهداف خاص برنامه‌ريزي مي‌شوند. اين موضوع مي‌تواند توانايي درمانهاي ترميم كننده‌اي را كه با بدن بيمار مرتبط هستند، بهبود بخشد و احتمال رد كردن درمان را كاهش داده يا از بين ببرد.
در حالي كه اين حوزه‌ي پژوهش اغلب روي كمك به بيماران فلج براي راه رفتن دوباره كار مي‌كند؛ ولي هدف تيم باتلر بازگرداندن گسترده‌تر تجربيات ناشي از حس لامسه بيماران است. باتلر مي‌گويد:
اين حوزه از مطالعه‌ي سالهاست روي راه رفتن دوباره افراد مبتلا تمركز كرده است. اما براي راه رفتن، بايد بتوانيد بدن خود را در فضا حس كنيد. اين دو فرايند (راه رفتن و حس كردن) واقعا ارتباط نزديكي با هم دارند و برگرداندن توانايي حس كردن از دست رفته بيمار مهم است.
به‌گفته‌ي او اين تيم، اميدوار است كه پژوهش‌ها در زمينه توسعه درمانهاي ترميم كننده براي بيماران مبتلا به فلج مفيد باشد. بنا به گفته‌ي باتلر:
اين مسير طولاني است. ما هنوز مشكل برگرداندن حس لامسه به بيمار را، حل نكرده‌ايم اما قدم بزرگي در اين راستا با ايجاد پروتكل‌هايي براي توليد نورون‌هاي رابط حسي، برداشته‌ايم.
با اين حال هرچند پيشرفت مهمي در اين زمينه به‌دست آمده، هنوز تحقيقات بيشتري لازم است. باتلرو تيم او اميدوارند كه بتوانند شرايطي را كه موجب تبديل سلول‌هاي بنيادي به نورون‌هاي رابط حسي مختلف مي‌شود، به‌طور دقيق درك كنند.